SGK’da uygulanan toptan ödemeleri kısaca açıklamaya çalışacağız.
Sosyal Sigortalar Kanununa göre, malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına yatırılan sigorta primleri, toptan ödeme olarak üç şekilde hak sahiplerine verilir. Bunlar; evlilik toptan ödemesi, yaşlılık toptan ödemesi ve ölüm toptan ödemesidir.
Evlenme toptan ödemesi
Evlilik nedeniyle işinden ayrılan kadın sigortalıya kendisinin ve işverenlerinin ödediği primlerin yarısı, yazılı talepleri üzerine, toptan deme şeklinde verilir. İşinden ayrıldıkları tarihten itibaren bir yıl içinde evlenmiş veya evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde işinden ayrılmış olan kadın sigortalılar, evlenme nedeni ile işten ayrılmış sayılırlar.
Kanunun düzenlemesine göre, kadın sigortalılar evlilik nedeniyle işten ayrılan kadınlara ödedikleri primlerin yarısının verilmesi öngörülmüş. Bu durumda kadın sigortalının hizmeti sona ermektedir. Daha sonra tekrar sigortalı çalışmaya başlaması halinde, almış olduğu primleri faizi ile birlikte geri öderse, hizmeti ihya edilmiş olacaktır.
Yaşlılık toptan ödemesi
Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan ve malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş bulunan, 50 yaşını doldurmuş bulunan ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen, sigortalıya kendisinin ve işverenlerinin ödediği, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin toplamı, yazılı isteği üzerine toptan ödeme şeklinde verilir.
Burada dikkat edilmesi gereken konu, kanunun aradığı yukarıdaki yaş şartları tamamlandığı halde emekli olamayanlara toptan ödeme yapılmasıdır. Okuyucularımızdan genellikle bu yaş şartlarını taşımayanlar artık çalışmayacağım, SSK’ya ödediğim primleri geri alabilir miyim şeklinde sorular gelmektedir. Yukarıdaki yaş şartlarını tamamlamayanlara toptan ödeme yapılmaz.
Bir diğer konu, kişi yaş şartını tamamlayarak emekli olabiliyorsa, toptan ödeme alamaz. Emekli olmaya hak kazanamayanların toptan ödeme talep hakları bulunmaktadır.
Ölüm toptan ödemesi
Sigortalının ölümü ile hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasına ilişkin koşullar oluşmadığı takdirde, sigortalının ve işverenlerinin ödedikleri primlerin toplamı toptan ödeme şeklinde bu hak sahiplerine verilir.
Ölüm toptan ödemesinde de yaşlılık toptan ödemesinde olduğu gibi, aylık bağlanması için Kanunun aradığı şartlar oluşmamış ise toptan ödeme yapılır. Hak sahipleri, aylık bağlanabilecek durumdayken, biz istemiyoruz, toptan ödeme tercihini kullanacağız diyemezler.
(turkiyegazetesi.com)
